Jeszcze kilka lat temu ulga IP BOX była synonimem podatkowego eldorado. Branża IT z entuzjazmem przyjęła rozwiązanie, które pozwalało obniżyć stawkę podatku dochodowego do 5% – i to w pełni legalnie. Wystarczyło prowadzić działalność badawczo-rozwojową (B+R) i czerpać zyski z praw własności intelektualnej, takich jak autorskie programy komputerowe.
Ale rok 2025 przynosi pytanie, które elektryzuje środowisko programistów: czy to koniec ulgi, jaką znaliśmy?
Czym właściwie jest ulga IP BOX?
IP BOX (Intellectual Property Box) to mechanizm podatkowy wprowadzony w 2019 roku, który miał zachęcić przedsiębiorców do tworzenia innowacyjnych rozwiązań technologicznych w Polsce. Zasada była prosta: jeśli twoje dochody pochodzą z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej (np. z autorskiego oprogramowania), możesz opodatkować je preferencyjną stawką PIT lub CIT wynoszącą 5% zamiast 12% czy 19%. W teorii – prosta i motywująca konstrukcja. W praktyce – pole minowe pełne interpretacji, dokumentacji i sporów z urzędami skarbowymi.
Jak działała ulga w praktyce?
Programista, który tworzył kod, sprzedawał licencje lub rozwijał oprogramowanie w ramach działalności gospodarczej, mógł skorzystać z IP BOX pod warunkiem, że prowadził ewidencję projektów B+R i potrafił wykazać, które fragmenty jego pracy są wynikiem działalności twórczej.
Ulga była atrakcyjna, bo realnie pozwalała obniżyć obciążenia podatkowe nawet o kilkanaście tysięcy złotych rocznie. Nic dziwnego, że szybko stała się popularna nie tylko wśród firm technologicznych, ale i wśród freelancerów z branży IT.
Z czasem jednak fiskus zaczął się przyglądać bliżej – i to bardzo uważnie.
Czy to koniec IP BOX, czy raczej jego dojrzewanie?
Trudno mówić o „końcu” – bardziej o ewolucji. Ulga IP BOX nie znika, ale zmienia charakter. Z rozwiązania masowego, wykorzystywanego przez tysiące samozatrudnionych programistów, staje się narzędziem dedykowanym prawdziwym projektom badawczo-rozwojowym. Eksperci podatkowi podkreślają, że IP BOX będzie teraz ściślej powiązany z ulgą B+R – a więc z realnymi inwestycjami w rozwój, innowacje i tworzenie nowych technologii. To oznacza, że przedsiębiorcy, którzy faktycznie prowadzą działalność twórczą, nadal mogą korzystać z preferencji – ale muszą udowodnić to czarno na białym.
Co musi wiedzieć programista w 2025 roku?
Jeśli korzystasz z ulgi IP BOX lub planujesz to zrobić, kluczowe jest:
- rzetelne dokumentowanie wszystkich projektów, które mają charakter badawczo-rozwojowy,
- prowadzenie osobnej ewidencji przychodów i kosztów związanych z kwalifikowanym IP,
- posiadanie dowodów na oryginalność i komercyjny charakter stworzonego oprogramowania.
Nowe przepisy przewidują też obowiązek powiązania IP BOX z faktycznym prawem własności – więc jeśli tworzysz oprogramowanie na zlecenie, kluczowe będzie ustalenie, kto faktycznie posiada prawa autorskie.
